Giriş sayfasında bahsettiğim gibi Linux açık kaynaklı bir işletim sistemidir. Linux kullanıcı ile bilgisayar(donanım) arasında iletişimi sağlayan özgür bir çekirdek yazılımdır. Linux Vakfı tarafından geliştirilmektedir. İlk geliştiricisi ve aslında bu çekirdeğin babası diyebileceğimiz kişi de Linus Torvalds dır. Linux dağıtımları diye bahsettiği çeşitli gruplar tarafından geliştirilen versiyonların kökü bu Linux çekirdeğine dayanmaktadır. Bu çekirdek ilk kez 1991 senesinde yayınlanmıştır. Alsında “Linux” geliştirilen çekirdeğin ismi olmasına karşın, özgür yazılımların (GNU) bir araya getirilerek bu çekirdeğin üzerinde derli toplu çalışır versiyonu işletim sistemlerin de ortak ismi olmuştur.

İlk versiyonlarında Linux yoğun olarak komut satırı olarak isimlendirilen arayüzü olmayan “text” bazlı çalışan programlardan oluşmaktaydı. Her ne kadar açık kaynaklı ve ücretsiz de olsa son kullanıcı noktasında çok talep edilmiyordu. Ancak dağıtımların gelişmesi ve kullanıcıların ileri seviyeden daha günlük kullanıcılara evrilmeye başlaması ile arayüzlerin gelişimi de hız kazandı. Şimdilerde ise ister “Windows” isterseniz “MacOs” arayüzüne aşına olun bu arayüzlere çok yakın deneyim sunan dağıtımları bulmanız mümkündür.

Yine de omurgasını oluşturan komut satırı ile yönetim de tercih edilmeye devam etmektedir.

Linux işletim sisteminde anlaşılması gereken ilk kavram “KERNEL”dır. Çekirdek olarak adlandırılan bu kavram bilgisayar sistemlerinde yazılım ile donanım arasında iletişimi sağlayan arabirimdir.

Bir diğer önemli kavram ise “KOMUT SATIRI”dır. Komut satırı kullanıcı tarafından girilen komutların yorumlanarak Kernel’a iletilmesini sağlayan bir birimdir. Komut satırı aslında bir programdır ve farklı türleri vardır. Farklı linux dağıtımlarında farklı isimler ile ifade edilebilir. “Komut Satırı”,”Uç birim”,”Shell” ya da “Kabuk” gibi isimler alabilir. Linux içerisinde farklı özelliklere sahip farklı türde komut satırı programları bulunur. Konut satırını çalışırmak için neredeyse tüm linux dağıtımlarında ya görev çubuğunda yada Başlat menüsünde bununla alakalı bir kısa yol mevcuttur. Bu başlıklardaki bilgilerin konu olduğu derslerimizde biz “LinuxMint” dağıtımını kullanmaktayız. Bu nedenle bundan sonraki anlatacağım kısımlarda yararlanacağım görseller genelde “LinuxMint” dağıtımı için olacaktır.

Bilgisayarınızda komut satırını açtığınızda karşınıza boş bir ekran(genelde siyah) çıkacak ve satırın başında “kullaniciadi@bilgisayaradi” şeklinde bir bilgi karşılayacaktır.

İşletim sisteminizde mevcut olan komut satırı programlarını öğrenmek için açılan bu ekrana:

cat /etc/shells

yazılıp Enter tuşuna basılırsa;

şeklinde farklı özelliklere sahip komut satırı programları elde edilir.

Peki komut satırı ilk açıldığında standart(default) olarak hangi komut satırı programını kullanıyoruz? Bu sorunun cevabı için de:

echo $SHELL  

satırı kullanılabilir. Böylece;

elde edilir.

Bir diğer önemli kavram da “Ortam Değişkenleri” kavramıdır. Ortam değişkenleri kullanılan programların çalıştırılabilir dosyalarının kaydedildiği dizinleri tanımlar. O dizilere konulan programlar sadece ismi çağrılarak çalıştırılabilir.

Ortam değişkenlerinin kaydedildiği dizinleri görmek için;

echo $PATH

komutu kullanılabilir. Bu komut sonrası bilgisayarınızda yüklü olan programların çalıştırılabilir dosyalarının konumları ekrana gelecektir. Ortam değişkenleri tüm dizinlerde sadece programın ismi kullanılarak çalıştırılabilir. Böylece kullanmak istediğiniz programın yüklü olduğu dizini yazarak o dizine gitmeniz gerekmez. Bu aslında bir nevi Windows da kullanılan kısayollar gibidir.